اگزاست فن به معنی هواکش یا فن تخلیه است که یکی از اجزای اصلی سیستم تهویه مطبوع می باشد. ساده ترین تعریف از عملکرد اگزاست فن این است که هوا را از یک طرف  مکش کرده و از طرف دیگر به بیرون می فرستد.

در حال حاضردر صنعت یا در محیط زندگی، انواع اگزاست فن، کاربردهای مشترکی دارند.  استفاده از این دستگاه، مزایای زیادی برای کاربران به همراه دارد از جمله مزایای استفاده از اگزاست فن، مهیا شدن یک محیط پاک با هوای مطبوع است که از سلامت انسان حفاظت می کند.

در واقع اگزاست فن، مکملی در کنار دستگاه های تهویه هوا مطبوع است. بیشترین کاربرد اگزاست فن در محیط ها کوچک که دارای رطوبت و بخار هستند، مثل حمام، آشپزخانه و کارخانه ها می باشد. از ساده ترین اگزاست فن های موجود در خانه می توان، هواکش های آشپزخانه را نام برد.

انواع اگزاست فن

اگزاست فن ها به دو نوع اصلی فن محوری و فن های گریز از مرکز، تقسیم می شوند. این فن ها معمولا در دو حالت استفاده می شوند  یک نوع آن برای خروج هوا از محیط استفاده می شود و دیگری برای گردش هوای محیط، مورد استفاده قرار می گیرد.

تیپ آکسیال

اگزاست فن آکسیال  که به عنوان اگزاست فن محوری نیز شناخته می شود، عملکردی دمنده یا مکنده دارد. ساختار فن آکسیال به شکل استوانه ای است، با ایجاد تراکم فشار به وسیله گردش پروانه ها هوای محیط را تهویه می کند. فن آکسیال معمولا صدای کمی دارد و بیشتر در کارخانه ها و معادن استفاده می شود.

تیپ یوتیلیتی

از کارآمدترین سیستم تهویه اگزاست فن یوتیلیتی می باشد، این فن برای متعادل کردن هوای محیط اغلب در مکان های دارای رطوبت بالا به کار گرفته می شود و قادر است انواع آلودگی، دود و بخار و ذرات موجود در هوا را از محیط خارج کند. هزینه مصرفی فن یوتیلیتی نسبتا پایین است و در فضای باز و بسته در ساختمان های اداری، صنعتی و مسکونی کاربرد دارد.

تیپ سقفی

 اگزاست فن سقفی با عملکرد مکش هوای داخل و خارج کردن آن یکی از پرکاربردترین فن ها است.  در محیط های دارای فشار کم فن های سقفی راندمان بالایی دارند. مصرف انرژِی در فن های سقفی به نسبت کم است ، این تیپ فن در ساختمان های مسکونی، تجاری، بیمارستان ها و در کارخانه های مختلف کاربرد بالایی دارد.

موارد استفاده از فن فیلتر در اتاق تمیز

هوای داخل اتاق تمیز باید عاری از هر آلاینده ای باشد، به همین دلیل نصب اگزاست فن مناسب در اتاق تمیز، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. عملکرد اگزاست فن در اتاق تمیز به این صورت است که هوایی را که توسط فیلتر هواساز و هوا  فیلتر شده است را به وسیله اگزاست فن از داخل اتاق خارج می کند تا گردش هوا به خوبی صورت گیرد و هوای داخل اتاق تمیز، سالم و پاک باشد.

قطعات استفاده شده در فن اگزاست

قطعات اگزاست فن شامل دو دسته قطعات اصلی و قطعات فرعی می شود که عبارت است از:

الکتروموتور

الکتروموتور در هواکش ها وظیفه تامین انرژِی مکانیکی برای مکش و دمش هوا و همچنین حرکت پروانه ها را برعهده دارد.

پروانه

اصلی ترین قسمت ساختار هواکش پروانه است که هوا را به گردش می اندازد. پروانه هواکش های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ، عموما به سه دسته فوروارد، بکوارد، شعاعی طبقه بندی می شوند.

دمپر

دمپر در واقع یک صفحه است که باعث تنظیم یا قطع جریان هوا در هواکش، دودکش و … می شود. در هواکش ها رایج ترین کاربرد دمپر، قطع جریان هوای گرم یا هوای سرد دراتاق یا مکان های بدون استفاده است.

بدنه اصلی

بدنه اگزاست فن عمدتا فولادی ساخته می‌شوند. گاهی برای ارزان شدن هزینه، آن را با ورق گالوانیزه یا فولاد خیلی نازک می‌سازند. البته باید توجه داشته باشید که این اقدام، باعث کاهش دوام بدنه و کاهش طول عمر دستگاه هواکش می شود. همچنین احتمال شکستگی، خوردگی، تابیدگی و ایجاد لرزش در هواکش صنعتی، افزایش پیدا می کند.

صفحه برشی

صحفه برشی در دهانه خروجی هواکش قرار دارد و مانع بازگشت هوای تخلیه شده به درون حلزونی می شود.

شاسی

شاسی های اگزاست فن با توجه به وزن دستگاه طراحی می شود، این بخش معمولا به صورت فلزی درقسمت زیرین دستگاه تعبیه می‌گردد، به این ترتیب وظیفه تحمل وزن اگزاست فن را برعهده شاسی است. گاهی اوقات به منظور جلوگیری از صدا و تقویت هواکش و همچنین جلوگیری از ارتعاشات یا لرزش مازاد،  شاسی را به صورت دوبل به کار می برند و ما بین شاسی ها از لرزه گیر پلاستیکی مکانیکی استفاده می کنند.

کانال انتقال هوا

کانال یا مجرای عبور هوا در فن اگزا، هدایت کننده هوای القایی است. این کانال ها طراحی دایره ای شکل دارند که موجب کاهش افت فشار هوا می شود.

عوامل موثر بر متغییر بودن قیمت اگزاست فن

یکی از عوامل موثر بر قیمت اگزاست فن متریال بکار رفته در ساخت و تولید این دستگاه است. عواملی مثل جنس بدنه، ضخامت بدنه و هوزینگ در قیمت اگزاست فن تاثیرگذار است، به علاوه نوع فن، نحوه کارکرد، میزان مکش و میزان هوادهی و همچنین آپشن های موجود در اگزاست فن تاثیر زیادی در قیمت نهایی این دستگاه دارد.

مدل دستگاه

یکی از موارد تاثیر گذار در قیمت فن اگزاست مدل آن است، فن های مدل آکسیال و فن سانتریفیوژ با توجه به عملکرد و ساختار متفاوت، قیمت های متفاوتی نیز دارند.

جنس بدنه

جنس بدنه اگزاست فن ها مختلف، با توجه به مدل و اندازه آن ها متفاوت است. بدنه برخی از فن ها از جنس آلیاژ فولاد یا آلومینیوم است و جنس بدنه برخی از فن ها از پلاستیک فشرده می باشد و یا ممکن است جنس بدنه اگزاست فن استیل باشد که هزینه بیشتری برای مصرف کننده دارد.

برند الکترموتور

الکترو موتورها با برندهای مختلف داخلی و خارجی وجود دارد که کیفیت های متفاوتی دارند. نوع الکترو موتور و برند آن، تاثیر زیادی در قیمت اگزاست‌فن دارد، چون کیفیت الکترو موتور مستقیما در کارکرد فن تاثیر دارد. نوع الکترو موتور باید متناسب با سایر تجهیزات باشد تا کارکرد و عمر مفید اگزاست فن، افزایش پیدا کند.

جمع بندی

اگزاست فن در زندگی امروزی به عنوان هواکش، کاربرد زیادی دارد. اگزاست فن به جذب هوای کثیف، جذب بو و جذب رطوبت از محیط کمک می کند. همان طور که همه می دانیم، یکی از پر کاربرد ترین و مفید ترین اقدامات در ایجاد گردش هوا به صورت دائم به خصوص در محیط های بسته، استفاده از اگزاست‌فن است.

فن های مختلف با طراحی های مختلف وجود دارد که هر کدام عملکرد متفاوت دارند. انتخاب نوع مناسب فن ها، اهمیت ویژه ای دارد به ویژه در محیط های با حساسیت بالا مثل اتاق تمیز، حتما باید به صورت تخصصی استفاده شود.

گروه اکیاس تحولات جدیدی در ساختار و طراحی سیستم های هواساز ایجاد کرده است. گروه مهندسی اکیاس با توجه به حساسیت اتاق های تمیز همچنین پیچیدگی و تنوع بالای این اتاق ها انواع هواساز و چیلر اتاق تمیز را تولید و راه اندازی می کند. هدف این گروه ارتقا سطح کیفی انواع هواساز و محصولات داخلی است که در ساخت اتاق تمیز کاربرد دارد. شرکت اکیاس  انواع خدمات فنی مهندسی، خدمات فروش و پس از فروش به مشتریان خود در زمینه انتخاب سیستم تهویه مناسب ارائه می دهد.

منبع : اکیاس اچ وک