اتاق تمیز (Clean Room) یا اتاق تصفیه ‌شده، یک محیط کاری یا آزمایشگاهی است که برای کنترل و کاهش سطح ذرات معلق در هوا و کنترل دیگر عوامل موثر بر کیفیت و خلوص هوا در آن، طراحی و ساخته می ‌شود. اتاق تمیز برای برخی فعالیت‌ ها نظیر تولید میکروچیپ ‌ها، فرآوری دارو، تولید دستگاه‌ های پزشکی و موارد دیگر که نیاز به شرایط محیطی ویژه‌ ای دارند، استفاده می‌ شود.

در اتاق تمیز، جریان هوا باید به گونه ‌ای کنترل شده باشد که از جابجایی ذرات معلق در هوا جلوگیری شود. این امر می ‌تواند با استفاده از سیستم‌ های تهویه مطبوع، فیلتراسیون هوا، هواساز و جهت ‌دهی جریان هوا انجام شود.

راه های کنترل آلودگی اتاق تمیز

همانطور که گفتیم اتاق تمیز یک محیط کنترل شده است که برای جلوگیری از آلودگی اتاق تمیز، از روش ‌ها و تکنیک ‌های مختلفی استفاده می‌ شود. برخی از راه‌ های کنترل آلودگی را در زیر بررسی می کنیم:

نظارت بر رفتار پرسنل

کنترل دقیق ورود و خروج افراد و مواد از اتاق تمیز برای جلوگیری از ورود ذرات آلوده به داخل اتاق تمیز و کاهش آلودگی از اهمیت بالایی برخوردار است. این می ‌تواند شامل استفاده از سیستم‌ های خروج ورودی دوگانه (double entry/exit)، سیستم‌ های واکنشی (airlock)، پوشش مخصوص کف و کفش‌ ها،  محدودیت استفاده از لباس ‌ها و تجهیزات بیرونی و غیره باشد.

لباس پرسنل اتاق تمیز

ارتباط مستقیم افراد با محیط اتاق تمیز نیز می ‌تواند منبع آلودگی باشد. بنابراین، استفاده از لباس ‌ها و تجهیزات مخصوص، شستشوی دوره ‌ای دست‌ ها، استفاده از مواد شوینده مخصوص برای تمیزی سطوح و تجهیزات، اقدامات مهمی در کنترل آلودگی در اتاق تمیز هستند.

استفاده از لباس ‌های ویژه و مناسب برای پرسنل اتاق تمیز که از جنسهای مناسب ساخته شده باشند و بتوانند آلودگی را به خوبی جذب و حفظ کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است. لباس‌ های پرسنل باید محدود به اتاق تمیز باشند و در مناطق دیگر وارد نشوند لباس ‌های پرسنل اتاق تمیز باید با توجه به الزامات بهداشتی و شرایط کاری مناسب، به صورت منظم تعویض شوند. این شامل شستشو و ضدعفونی کردن لباس ‌ها، تعویض لباس ‌ها در صورت لزوم و جلوگیری از استفاده از لباس‌ های آلوده یا خراب می ‌شود.

لباس‌ های پرسنل اتاق تمیز باید به طور جداگانه از سایر لباس‌ ها نگهداری شوند تا آلودگی احتمالی از سایر لباس ‌ها به اتاق تمیز منتقل نشود. برای این منظور، مناطق و کارتابل‌ های مخصوص برای نگهداری و جمع ‌آوری لباس‌ های پرسنل می ‌تواند تعبیه شود.

استفاده کردن از فیلتر هوای مناسب

استفاده از فیلتر هوای مناسب نیز می ‌تواند به کنترل آلودگی اتاق تمیز کمک کند. فیلتر هوا ها می ‌توانند ذرات معلق در هوا را، جذب کرده و از ورود آنها به اتاق تمیز جلوگیری کنند. انتخاب فیلتر هوای مناسب با قابلیت جذب ذرات ریز و باکتری ‌ها و ویروس ‌ها بسیار مهم است. فیلتر هوا ها باید با استاندارد های بهداشتی و معیارهای صنعتی مطابقت داشته باشند و باید به صورت منظم تعویض شوند.

فیلتر هوای اتاق تمیز باید به صورت صحیح نصب شده و به صورت منظم بررسی و تمیز شود. بر اساس دستورالعمل تولید کننده یا استانداردهای بهداشتی باید مرتباً فیلتر هوا را تعویض کرد.

استفاده کردن از سد های هوایی

سد های هوایی، دستگاه‌ هایی هستند که هوا را از طریق پمپاژ و فیلتراسیون، از ذرات آلوده، گرد و غبار و آلاینده ‌های هوا تصفیه می ‌کنند و هوای تمیزی را در اتاق تمیز ارائه می ‌دهند. سد های هوایی با فیلتراسیون قوی، ذرات آلوده هوا را جذب و از هوا حذف می ‌کنند. این شامل گرد و غبار، مواد آلی، آلاینده ‌های شیمیایی و غیره می‌ شود و باعث بهبود کیفیت هوای اتاق تمیز می ‌شود.

بیشتر بدانید: هواساز اتاق تمیز

خارج کردن زباله ها

اجرای مراحل مناسب جمع‌ آوری و خارج کردن زباله ‌ها نیز یک مورد مهم در کنترل آلودگی اتاق تمیز است. زباله ‌ها حاوی ذرات و مواد آلوده هستند که به هوا و سطح اتاق تمیز آلودگی اضافه می کنند. بنابراین، رعایت اصول و روش ‌های مناسب برای خارج کردن زباله ‌ها از اتاق تمیز می‌ تواند به کاهش آلودگی و حفظ تمیزی محیط کمک کند. در کلین روم باید از کیسه‌ های زباله مناسب و مخصوص استفاده کنید. در این محیط زباله ها به هیچ عنوان نباید انباشته شوند و باید خیلی سریع با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی آنها را خارج کنید.

استفاده کردن از کفپوش های چسبنده

کفپوش های چسبنده، یکی از راه‌ های موثر برای کنترل آلودگی اتاق تمیز است. این نوع کفپوش ‌ها دارای یک لایه چسبنده هستند که به طبقه زیرین یا کف اتاق تمیز چسبیده ‌اند و جلوی ورود ذرات معلق و آلودگی به اتاق را می‌گیرند. به طور کلی، استفاده از کفپوش های چسبنده می ‌تواند به کاهش نفوذ ذرات معلق و آلودگی از سطح کف به هوا کمک کرده و به تمیزی و کیفیت هوای اتاق تمیز کمک کند. از کفپوش های چسبنده با کیفیت و مطابق با استانداردهای مربوطه استفاده کنید تا عملکرد بهینه آنها را به دست آورید.

اتاق تمیز را پیش از استفاده از کفپوش چسبنده، بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که سطح کف اتاق تمیز خشک، تمیز و بدون چربی یا روغن است. کفپوش های چسبنده دارای عمر مفید محدودی هستند و باید در صورت نیاز به موقع تعویض شوند. استفاده از کفپوش های چسبنده مناسب و تعویض به موقع آنها به عمر مفید و عملکرد بهتر آن کمک می کند.

نتیجه گیری

در این مقاله، روش هایی برای جلوگیری از ایجاد آلودگی در اتاق تمیز معرفی شدند. این روش ها شامل استفاده از فیلتر هوای مناسب، استفاده از سد های هوایی، استفاده از لباس مناسب، استفاده از کفپوش های چسبنده، خارج کردن زباله ها و رعایت نکات بهداشتی است. این روش ها می توانند به حفظ تمیزی و کاهش آلودگی اتاق تمیز کمک کنند.

استفاده از این روش ها، همراه با رعایت کامل دستورالعمل ها و استاندارد های مرتبط، می تواند باعث بهبود کیفیت هوا و کاهش آلودگی در اتاق تمیز شود. علاوه بر این، آموزش مناسب پرسنل و رعایت بهداشت و بهره ‌برداری صحیح از تجهیزات نیز برای کاهش آلودگی اتاق تمیز بسیار اهمیت دارد. تجهیزات لازم برای اتاق تمیز را می توانید از وب سایت اکیاس با بالاترین کیفیت تهیه کنید.